ՀՐԱՉԵԱՅ ՂԱՓԼԱՆԵԱՆ (ծնունդ՝ 14 Նոյեմբեր, 1923)
Հրաչեայ Ղափլանեան Խորհրդային Հայաստանի թատերական անուանի բեմադրիչներէն մէկը եղած է։ Անոր հիմնած Երեւանի դրամատիկական թատորնը այժմ կը կրէ Ղափլանեանի անունը։
Ծնած է 14 Նոյեմբեր, 1923ին, Լոռիի մարզի Գարգառ գիւղին մէջ։ 1935ին սկսած է մանկական դերեր խաղալ պատանի հանդիսատեսի թատրոնին մէջ։ 1940ին աւարտած է Երեւանի պետական գեղարուեստա-թատերական հիմնարկը։
Մասնակցած է Բ. Աշխարհամարտին, ուր ծանրօրէն վիրաւորուած է, բայց յետոյ վերադարձած է ռազմադաշտ մինչեւ 1945։ Պարգեւատրուած է շարք մը մարտական շքանշաններով եւ մետալներով։ Երեւան վերադարձին, շարունակած է դերասանական գործունէութիւնը մինչեւ 1950։ 1952-1954 թուականներուն, Ղափլանեան ուսանած է Մոսկուայի գեղարուեստի թատրոնին մէջ։
Գլխաւոր բեմադրիչը եղած է Երեւանի պատանի հանդիսատեսի թատրոնին (1953-1956 եւ 1959-1962), Գաբրիէլ Սունդուկեանի անուան ակադեմական թատրոնի (1959-1962) եւ Ա. Սպենդիարեանի անուան օփերայի եւ պալէի ազգային թատրոնի (1962-1965)։ Ներկայացումներ բեմադրած է նաեւ Մոսկուայի շարք մը թատրոններու մէջ։
1966-1988 թուականներուն Հայաստանի Թատերական Գործիչներու Միութեան նախագահը հանդիսացած է։ Հիմնած է Երեւանի տրամաթիք թատրոնը եւ դասաւանդած՝ Երեւանի պետական գեղարուեստա-թատերական հիմնարկին մէջ։ Բեմադրած է հայ, ռուս եւ միջազգային զանազան թատերագիրներու հանրայայտ գործեր, ոմանք՝ իր իսկ բեմականացումով։
Արժանացած է զանազան կոչումներու՝ Հայաստանի վաստակաւոր արուեստագէտ (1954), արուեստի վաստակաւոր գործիչ (1961) եւ ժողովրդական արուեստագէտ (1966)։ 1971ին դարձած է Խորհրդային Միութեան ժողովրդական արուեստագէտ։ Շահած է Հայաստանի պետական մրցանակը երկու անգամ (1975 եւ 1979), ինչպէս եւ Խորհրդային Միութեան պետական մրցանակը (1978)։
Հրաչեայ Ղափլանեան մահացած է 17 Օգոստոս, 1988ին, Երեւանի մէջ։ Թաղուած է Կոմիտասի անուան պանթէոնին մէջ։